Schoonmaken. We doen het dagelijks, wekelijks, maandelijks en sommigen krijgen schoonmaakkriebels bij de eerste zonnestralen. Steeds meer mensen kijken documentaires over minimalisme en Marie Kondo floreert bij onze opruim- en ontspuldrang. Goed voor onze carbon footprint, want we halen minder papier, plastic en andere zaken in huis. We recyclen, upcyclen en besteden aandacht aan circulair leven. Minder vliegen, meer trein, minder CO2-uitstoot. Maar waarom doen we dit nauwelijks digitaal? Het lectoraat Designing Journalism zet zich daarom sinds maart 2024 in voor bewustwording rondom de digital footprint en het verminderen van CO2-uitstoot door data.  

Sorry, digital footprint… heb ik iets gemist?  

Nee, je hebt niets gemist. Veel mensen zijn hier nog niet van op de hoogte. Niet gek, want we worden aan alle kanten gestimuleerd zo min mogelijk papier te verspillen en zoveel mogelijk digitaal te doen. Denk aan de waarschuwingen om goed na te denken voor je iets print (niks mis mee overigens!)  Maar alles wat we digitaal doen, laat net zo goed een spoor achter; onze digitale footprint. Dat spoor is zichtbaar in gigabytes (GB’s) die we gebruiken, worden opgeslagen en daardoor CO2 verbruiken. Dat gebeurt als we iets versturen (e-mail), iets opslaan (foto’s) of simpelweg iets online gebruiken (app). Hoe dan? Door de datacenters waarin ze worden opgeslagen. Die centers, die ook in Nederland staan, verbruiken enorme hoeveelheden energie en worden daarom gekoeld met gigantische hoeveelheden water. Over de afgelopen tien jaar is de data-omvang geëxplodeerd en de verwachting is dat dit blijft stijgen.  

Dit is misschien nog niet zo shocking. Waar wij binnen het lectoraat van schrokken, is hoeveel CO2- uitstoot hiermee gepaard gaat. Zo blijkt uit een artikel van overheidswebsite Digitale Overheid dat 70% van de data die opgeslagen wordt nooit meer wordt gebruikt. Slechts 30% is dus ‘zinnige’ CO2 uitstoot.  
*Slik*  

Het trainen van een AI-model staat qua uitstoot gelijk aan 220 retourtjes Amsterdam – New-York.

*Oké, bit shocking.*  

Jacqueline Cramer, hoogleraar Duurzaam Innoveren aan de Universiteit Utrecht, vertelt bij Radio EenVandaag dat 20 mails per dag, gedurende een jaar, gelijk staan aan 1000 kilometer rijden in de auto.  
*Wat?!*  

De opslag van om en na bij 100 foto’s en een paar video’s op dit moment op je telefoon zou gelijk staan aan 17 km. Dat meldt World Clean Up Day, onze inspirator voor deze actie. Voor sommigen van onze collega’s betekende dit dat ze nog verder konden rijden dan Moskou. 
*Uitroep van verontwaardiging* 

Wat hebben wij ondernomen? (Wat jij ook kan 🙂 )

We zijn 3 dagen lang gaan schoonmaken, hebben dus 544 GB opgeschoond en 136 kg CO2 bespaard. We begonnen bij onze telefoons, schoonden daarna onze mail op en als laatste onze laptops en drives. Tientallen apps, duizenden foto’s en e-mails, verdwenen zo in de prullenbak. In totaal hebben we het gewicht van een gemiddelde mannelijke reuzenpanda aan CO2-uitstoot bespaard volgens de website van Digital Cleanup Day. Dit is overigens bij benadering, want hoeveel data alles precies verbruikt wordt nog regelmatig anders berekend. Het is dus geen harde wetenschap, maar dat doet niets af aan het feit dat we online minder milieubewust zijn dan we dachten. Bij dit artikel zijn drie PDF’s toegevoegd die wij hebben gebruikt tijdens deze cleanup , zodat ook jij het kan doen:

Leuk, maar maakt het nou echt een verschil? Je bent niet de eerste die dat misschien denkt. Voor ons wel, maar de echte winst zit hem natuurlijk in het structureel minder digitaal uitstoten. Oftewel het niet terugvallen in oude patronen. Daarom hebben we van onze bevindingen een checklist gemaakt (die staat helemaal onderaan) om onszelf, en dus ook jou, scherp te houden! Wij houden bijvoorbeeld vanaf nu ieder kwartaal een digital cleanup lunch. 

Ook bij het ontwikkelen van deze website, waar je nu dit artikel opleest, is duurzaamheid nagestreefd. Zo optimaliseren we foto’s die we uploaden automatisch (en maken we deze van tevoren zo klein mogelijk) en is overbodige code er aan de achterkant uitgehaald, zodat alleen dat wat we gebruiken ook daadwerkelijk GB’s verbruikt.  

*Er zijn er vast meer, maar dit zijn onze tips na een week cleanen en bewust worden. 

De checklist die je CO2-uitstoot gaat verminderen

1. Mail. Schrijf je uit van nieuwsbrieven die je toch niet leest of per ongeluk bij aangemeld wordt. Stuur geen grote bestanden mee, maar een PDF of liever nog een link, zoals  WeTransfer of OneDrive. 
2. Foto’s en video’s. Lekker veel kiekjes gemaakt tijdens de vakantie, een dagje uit, festival of concert? Kies de leukste en verwijder de rest. Zorg ook dat je niet meer alles automatisch download via Whatsapp en verstuur minder vaak een foto via Whatsapp als je het ook in woorden kan zeggen. Denk dus na over de toegevoegde waarde.  
3. Apps. Leeg regelmatig de cache van je apps of de app in zijn geheel als je deze niet of nauwelijks gebruikt. (Wat legen en hoe? Kijk in de bijgevoegde PDF over de smartphone) 
4. Linkjes. Iets tofs gezien? Stuur en link in plaats van een screenshot. Dit is een stuk zuiniger.  
5. WiFi. Schijnbaar verbruikt Wifi de helft minder dan onze mobiele data. Ga je toch een reeks foto’s versturen naar iemand of streamen, doe dit dan via de wifi ook al heb je onbeperkt internet.  
6. Schermtijd. Deze verminderen kan nooit kwaad. Maar wist je dat eindeloos en doelloos scrollen een grote milieuvervuiler is (Kijk maar eens hoeveel mobiele data je hiermee verbruikt)? 
7. Plant een boom met je zoekopdrachten. Als je iets opzoekt, wat heel logisch is, kan je tegelijkertijd een boom planten met de browserextensie Ecosia.