Is de slimme stad wel voor iedereen?
Zoek naar ‘smart city’ of ‘slimme stad’ online en bekijk de afbeeldingen. Wat kom je tegen? Veelal overzichtsafbeeldingen, iconografisch weergegeven digitale stromen en sensoren in de gebouwde omgeving, alles in zakelijk blauw. Het lijkt een stad van de toekomst, met vele lagen en complexe infrastructuur.
Hieruit zou je bijna afleiden dat de slimme stad abstract en ver weg is. Maar niets is minder waar. De slimme stad gaat over de dataficering van de openbare ruimte, de versplintering van het landschap aan sensoren, deels van private partijen of burgers, en de digitalisering van publieke diensten, van crowd management tot afvalstromen.
Deze technologie is echter niet neutraal en zeker niet even eerlijk voor iedereen. Denk aan discriminerende algoritmen bij examens aan universiteiten, IT-wurgcontracten bij de overheid of conflicten over energie-, land- en waterverbruik tussen boeren en datacentra. Binnen het SIA RAAK Pro project ‘Moral Smart Cities’ verkennen we hoe we een beter debat kunnen organiseren rondom de slimme stad en welke rol de regionale journalistiek hierin kan spelen.
Nog te vaak wordt geschreven vanuit een utopisch of dystopisch perspectief. Uit eerder onderzoek blijkt dat vraagstukken over data en smart cities meer zichtbaarheid genieten in de nationale media, waarbij een kritisch sentiment dominant is. In regionale media wordt minder vaak over dergelijke vraagstukken gerapporteerd, en waar dat wel gebeurt, is de toon overwegend optimistisch (Arets 2021).
Kortom, er is ruimte voor verbetering. De komende tijd gaan we, samen met journalisten, onderzoekers en veldwerkpartners aan de slag. Meer weten? Stuur even een mail aan Jeroen via j.devos@fontys.nl
Vrijdag 23 mei was Jeroen bij de Slimme Stad Parade in Utrecht om te presenteren over het dit voorjaar gestarte ‘Moral Smart Cities’ onderzoek, bovenstaande tekst is gebaseerd op die presentatie.
Jeroen de Vos
j.devos@fontys.nl