“Hier zou menig tv-studio jaloers op zijn,” stelt de staatssecretaris bij de rondleiding door het MindLabsgebouw. De van alle gemakken voorziene TV- en podcaststudio’s vallen duidelijk in de smaak bij Gräper-van Koolwijk (D66) en diverse ambtenaren van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap die haar vergezellen op het bezoek. De eerste verdieping van het gebouw huisvest de nieuwsruimte van DPG Media. Adjunct-hoofdredacteur Vincent Leemans vertelt trots hoe de Brabantse titels BN/De Stem, Brabants Dagblad en Eindhovens Dagblad samenwerken met elkaar en met gebouwpartner Fontys Journalistiek: “Die samenwerking is ervan oudsher al maar in dit gebouw, waar we samen in gehuisvest zijn, is die nog steviger.” Na de rondleiding neemt het gezelschap plaats in de debatruimte van het gebouw om daar met onderzoekers en studenten in gesprek te gaan. 

AI: Regels en journalistiek 

“Zelf heb ik grote zorgen over AI, want hoe kunnen we straks nog wel het verschil tussen nep en echt zien. Hoe kijkt de staatssecretaris hiernaar?” aldus een eerstejaarsstudent Journalistiek. Digitalisering behoort niet tot de portefeuille van Gräper-van Koolwijk, maar ze stelde dat hier werk aan de winkel is. “We moeten dit vooral ook Europees aanpakken. Er is een Europese AI Act, die wordt over twee jaar geïmplementeerd. Die gaat ons meer richtlijnen geven. Dat maakt onverlet dat we waakzaam moeten zijn.”  

Behalve voorzichtigheid is ook experiment nodig om meer kennis te krijgen over (on)mogelijkheden. De demissionair staatssecretaris toont zich duidelijk enthousiast bij de diverse gepresenteerde projecten, waaronder twee onderzoeksprojecten waarbij artificiële intelligentie wordt ingezet. Zo presenteert Jeffrey Cornelissen, docent software engineering van Fontys ICT, samen met redactiechef Tom Hayes, redactiechef BN/De Stem, hoe ze AI proberen in te zetten voor het verslaan van raadsvergaderingen. Jeroen van de Nieuwenhof presenteert hoe zijn bedrijf Tolkie met AI nieuwsproducties voor laaggeletterden hertaalt en hoe de startup hierin met het lectoraat en studenten journalistiek samenwerkt. “Die applicatie zouden we ook kunnen inzetten voor raadsinformatie; de taal die we gebruiken kan publieksvriendelijker,” reageert Gräper-van Koolwijk. 

Veilige werkcultuur 

Er ontvouwt zich een mooi gesprek wanneer een student Journalistiek vraagt naar de werkcultuur bij mediaorganisaties. “De afgelopen maanden was de werkcultuur in Hilversum veel in het nieuws. Onder andere bij de NOS en WNL is werkcultuur niet even fijn. De NOS en WNL zijn publieke omroepen waarvoor de staatssecretaris verantwoordelijk is. Ziet de staatsecretaris hierin een taak om de werkcultuur te verbeteren? Wij als aankomende journalisten willen op een fijne redactie terechtkomen.” 

Gräper-van Koolwijk geeft aan hier veel aandacht voor te hebben en verwijst naar het recent verschenen rapport Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag van regeringscommissaris Hamer. “Ik spreek daarnaast veel Raden van Toezicht hierover. We willen hier gerichte stappen in zetten.” 

Digital newsagent 

Het gesprek eindigt met een inspirerende presentatie van lector Marnix van Gisbergen van Breda University of Applied Sciences over digital newsagents. “Of we het nu willen of niet, die digitale mensen zullen ons medialandschap bestieren,” aldus een enthousiaste Van Gisbergen. “Daarom moeten we er nu onderzoek naar doen. Want ja, er zijn risico’s rondom het verder afkalvend vertrouwen in nieuws, maar ook kansen. Wellicht kun je nieuws persoonlijker maken met je eigen avatar.” Hoewel de ruimte hieromtrent duidelijk verdeeld is, zien een aantal mensen het nieuws gepresenteerd door een Mickey Mouse ook wel zitten. De demissionair staatssecretaris moedigt het onderzoek duidelijk aan: “Door te experimenteren kunnen we blijven leren.”